Әр елдіңсалты басқа...
Бүгінде біз жабық түрде оңаша жасап жатқан ел емес, бүкіл әлеммен қоян-қолтық араласып отырған елміз, сондықтан да әлемдегі мықты, жетістікке жеткен алпауыт мемлекеттердің халқының мінез-құлқын, тыныс-тіршілігімен танысып отырғанымыз жөн. Олар қандай қасиеттерімен, ұлттық мінездерімен ерекшеленеді, оларды бүгініне жеткізген қандай ерекшеліктері мен артықшылықтары бар, зерттеп үйрене жүрейік. Қазақ атамыз айтқандай жақсысынан үйреніп, жаманынан жиренейік.
Американдықтар, олардың доминантты мінезін қарап көрейік.
Еркіндік. Американдықтар жеке адамның басындағы еркіндікті өте қатты бағалайды. Олардың ойынша, жеке пікір, жеке бастың еркіндігі – ең басты орында, бұл түсініктер міндетті түрде, әрқашан да құрметтелуі тиіс. Тәрбиеде жеке адамның дамуына, оның қабілетіне және жеке жетістіктерге жетуіне басты назар аударылады. Мүмкін сондықтан да болар, достардың өзара ортасындағы бәсекелікке, тәрбие барысында спортқа көп назар аударады, себебі жарысу, озу – өмірдің ұстанымы және әрекет етуге талпыныс. Көп американдықтар өзіне өзі бас болып, өзіне қамқор болуды өте маңызды санайды. Американдық ата-ана да басқалар секілді өз балаларын жақсы көреді, бірақ олар өз балаларын тым кішкентай кезінен-ақ өз бетінше /самостоятельные/ болуға тәрбиелейді. Олар балаларының ерте бастан еркін, тәуелсіз болуына, ешкімге мұқтаж болмауына ерекше көңіл бөледі.
Сондықтан да американдықтар балаларын кішкентай кезінен-ақ өз істеріне жауапты, өз тағдырын өз қолына ала алатын жеке тұлға етіп қалыптастыра бастайды. Кішкентай сәбилеріне ойыншық сатып аларда да (қандай ойыншық, түсі қандай), тіпті кафеге барғанда да (қай жерге, қай столға отыратынына дейін) баланың өзі таңдауына еркіндік береді. Американдық үшін бостандығын шектеу – намысына тию. Балалар өздерін еркін ұстайды, тамақтану мен демалысын өздері бақылайды.
Сонымен қатар балалары өздерінің қаржылық шешімдеріне де жауапкершілікті толық мойындарына алады.
«Көпшілікпен бірге болу» сезімі американдықтар үшін жат, өз ойларымен басқалармен бөлісу, тіпті достарымен де бөлісу оларға жат әдет. Олар өз өміріне өзі жауапты тұлға ретінде қалыптасады, және олар басқа мәдениеттегі адамдарды да дәл сондай деп қабылдайды.
Американдықтар үшін кемелдік – еркін адам, оның құқықтарына, оның еркіндіктеріне ешкім шек қоя алмайды.
Өзгелердің еркіндігіне құрмет көрсету / «прайвеси» ұстану/
Американдықтар басқа адамдардың құқықтары мен еркіндіктеріне құрмет білдіреді, өзгенің үйіне, тіпті ауласында қоршауы болмаса да, территориясына аяқ баспайды, қашан үй иесі өзі шыққанша күтіп тұрады.
«Прайвеси» концептісі американдық санаға әбден сіңген. Яғни әр адамның ішкі дүниесі мен еркіндігі өте маңызды.
Өз ойы мен іс-әрекеттеріне тек өзі жауапты
Американдық өздігінше іс-әрекет жасайды, тек өз күшіне ғана сенеді. Кішкентайынан оның ата-анасы «өзің шеш, өзің ізден, сұрақтар қой» деп үйретеді. «Бар да анықтамалықтардан /справочник/ іздеп көр, жауабын өзің тап» - баланың қойған сұрағына берілетін жауап.
Еңбекқор болу, ардың таза болуы
Американдықтар үшін тынбай еңбек ету, кәсіби болу – байлыққа жету көзі. Балаларына тиянақты, ұқыпты, кәсіби болу және нәтижеге, жеңіске жету маңызды деп үйретеді. Жасөспірімдер мектеп қабырғасынан бастап жұмыс істей бастайды, ал университетке оқуға түскенде ата-анасы оқуының жарты ақшасын ғана төлеуі мүмкін, қалған жартысын баласы өзі еңбектеніп тапқаны мақұл.
Ұлттық эгоцентризм
Американдықтар үшін өз ұлтының мүддесі ең басты кезекте, басқа елдер мен халықтар оларды аса қызықтырмайды. Олар үшін Америка – жер кіндігі, ал басқа ел азаматтарының бар арманы «тек америкаға жету, сонда тұру».
Қайырымдылыққа ұмтылыс
Қайырымдылық жасау олар үшін жақсы репутация, жақсы жарнама.
Сәтсіздіктерге жайбарақат қарау – американдықтар үшін қалыпты жағдай
Әдетте өмірінде болып жатқан сәтсіздіктерге олар «бұл жолы болмады, келесіде бәрі дұрыс болады» деген ойда қарайды.
Американдықтар жаңалыққа құмар
Отбасылық құндылықтар американдықтар үшін киелі
Олар үшін отбасы аса маңызды, отбасылық шаралар мен демалыстарға ерекше көңіл бөледі, балалармен демалыс міндетті тізімде.
Заңды қастерлеу – міндет
Американдықтар үшін заңды құрметтеу аса маңызды, заң бұзған адамға бей-жай қарамау олар үшін міндет, тіпті көршісі заңға қайшы әрекет жасаса да, бірден тиісті жерге хабарлау – парыз.
«Лас, қара жұмыс» деген түсінік оларда жоқ
Миллионердің баласы газет сату арқылы ақша табуы, бай адамның қызы мейрамханада ыдыс жуушы болып істеуі қалыпты жағдай.
Патриотизм
Американдықтар – өз елінің патриоттары, олар үшін елі, жалауы, елтаңбасы мен әнұраны киелі. Олар өздерін ұлы халық деп санайды. Бұл орайда оларда күмән жоқ. Алайда олар өздеріне, басшыларына өте сыншыл келеді.
